اگر مایل هستید بدانید ورزش درمانی چیست و برای درمان چه بیماری هایی مناسب است به هیچ عنوان این مقاله را از دست ندهید. لازم به ذکر است که ورزش درمانی شامل فعالیت های بسیاری برای ترمیم و هم چنین ساخت نیروی فیزیکی است. در واقع می توان گفت ورزش درمانی هدفی دارد و هدف آن نیز رفع مشکل پیش آمده بدون درد است. باید خدمتتان عرض کنیم که متخصص ورزش درمانی یک سری تمرین با توجه به بیماری و شرایط فرد در نظر می گیرد. یعنی دکتر ورزش درمانی با توجه به سابقه ی پزشکی فرد و توانایی هایی که دارد یک برنامه ی ورزشی می نویسد تا فرد با انجام آن ها به نتیجه ی دلخواه برسد. نکات زیادی در رابطه با ورزش درمانی وجود دارد که ما در این بخش به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم.
- برنامه ورزشی باید علاوه بر رفع نیاز های جسمی فرد نیاز عاطفی او را نیز حل کند.
- پزشک مورد نظر باید به مواردی هم چون اضطراب عملکردی، آسیب های قبلی حوادث و انگیزه ی فرد توجه کند.
- درمان باید بلافاصله بعد از شناسایی آسیب مورد نظر شروع شود
- و غیره
ورزش درمانی برای بهبود چه دردهای مفید است؟
همانطور که اشاره کردیم؛ هدف اصلی ورزش درمانی کاهش درد و بهبود اختلالات موجود در مفاصل و عضلات است. هدف بعدی آن بهبود دامنه حرکتی بیمار است. در این روش درمانی ابتدا پزشک معالج برای بیمار یک فرآیند درمانی شامل حرکات و تمرینات ورزشی در نظر میگیرد که با انجام این تمرینات، دردهای بیمار کاهش می یابد و دامنه حرکت او بهتر میشود.
به طور کلی ورزش درمانی را میتوان برای درمان مشکلات زیر به کار گرفت:
- بهبود درد مفاصل شانه
- بهبود درد آرنج و مچ دست
- بهبود آتروز زانو
- بهبود درد در ناحیه کشکک زانو
- کاهش انحراف ستون فقرات
- بهبود پوکی استخوان
- پیشگیری از پیشرفت آرتروز مفاصل
- جلوگیری از ابتلا به دردهای عضلانی و مفصلی
همچنین در صورتی که در دوره نقاهت پس از جراحی مفاصل به سر میبرید، ورزش درمانی میتواند به کمتر شدن عوارض بعد از عمل و بازگشت هرچه سریعتر شما به زندگی عادی کمک کند.
فواید ورزش درمانی
به طور کلی ورزش برای بدن حتی برای افراد سالم، مفید و ضروری است. اما برای افرادی که مبتلا به یکی از موارد زیر باشند، میتواند ضروری باشد چراکه یکی از راهکارهای درمانی ایمن و بدون عوارض است که اثر بخشی آن به اثبات رسیده است. پس اگر به یکی از مشکلات زیر مبتلا هستید، پیشنهاد میشود ورزش درمانی تحت نظارت پزشک را در برنامه خود قرار دهید:
- درد در ناحیه پا، کمر و یا گردن
- ضعف عضلات کمر، پا، لگن، گردن و یا عدم تعادل عضلانی
- محدودیت دامنه حرکتی
- احساس ضعف در مفاصل زانو، کمر
به وجود آمدن مشکلات و اختلالات اسکلتی و عضلانی، روی سبک زندگی شما تاثیر نامطلوبی خواهد گذاشت، از طرف دیگر دامنه حرکتی شما را تحت تاثیر قرار میدهد به همین دلیل این گونه بیماری ها باید هرچه سریعتر توسط پزشک درمان شود.
جالب است بدانید بر اساس آزمایشات انجام شده و اطلاعات گردآوری شده از سراسر جهان، بهترین متخصص ستون فقرات در تهران متوجه شده از هر چهار نفر، یک نفر در یکی از مراحل زندگی خود به مشکلات اسکلتی عضلانی مبتلا میشود. به همین دلیل درمان اختلالات این حوزه از موضوعات مهم پزشکی در دنیا به حساب می آید. ورزش درمانی برای بهبود بیماران، اهداف زیر را دنبال میکند:
- کاهش دردهای ادامه دار عضلات و مفاصل
- بهبود دامنه حرکتی و افزایش توانایی حرکت
- بهبود کیفیت زندگی
- پیشگیری از شکستگی و تحلیل رفتن استخوان
- پیشگیری از پوکی استخوان
تمرین درمانی چه مزایایی دارد؟
قطعا می دانید که نام ورزش کنار هر چیزی بیاید تاکیدی بر داشتن مزیت آن است؛ شایان ذکر است که ورزش درمانی مزیت های متفاوتی برای افرادی که به تازگی جراحی کرده اند و حرکت اندام های آن ها محدود شده است یا هر فرد دیگری که در عملکرد عضلانی ضعف دارند ارائه می شود.
- بازیابی آسیب های مربوط به ورزش: گاهی اوقات تمرینات سنگین و اشتباه آسیب های جدی به ورزشکاران وارد می کند که بخش زیادی از این مشکلات با کمک طب فیزیکی از بین می رود.
- ریکاوری بعد از سکته : سکته مغزی یکی از بزرگ ترین مشکلاتی است که ممکن است گریبان هر فردی را بگیرد متاسفانه سکته مغزی حرکت اندام ها را محدود و کم می کند و ورزش درمانی می تواند بخش های آسیب دیده را ترمیم کند و حرکات فرد را بهبود بخشد.
- از بین بردن درد: اگر از درد های مفصلی رنج می برید ممکن است انجام یک سری تمرینات برای شما دردناک باشد اما اگر این تمرینات را به صورت منظم و جدی انجام دهید می توانید میزان درد خود را کم کنید و اجازه ی بازگشت به آن ندهید.
- کنترل بیماری قلبی: افرادی که از بیماری قلبی و ریه رنج می برند می توانند با تمرکز بر تنفس و انجام مرتب تمرینات بیماری قلبی خود را کنترل کنند.
ورزش درمانی شامل چه چیز هایی می شود
باید خدمتتان عرض کنیم که این درمان شامل تمرینات بهم پیوسته و منظمی است که انجام آن ها در کنار یک دیگر موثر است.
- تمرینات انعطاف پذیری: این تمرینات برای بالا بردن انعطاف فرد بیش تر روی حرکات و کشش تمرکز دارد.
- تمرینات استقامتی: همان گونه که از نام این تمرینات مشخص است از آن ها بیش تر برای بالا بردن استقامت عضلات برای طولانی مدت استفاده می شود.
- تمرینات قدرتی: این تمرین ها نیز برای بیش تر شدن قدرت مناسب هستند.
- تمرینات تعادلی: این تمرینات برای این که تعادل فرد را بیش تر کنند بر مرکز ثقل تاکید می کند.
البته ارزیابی عملکرد حرکتی نیز شامل ورزش درمانی می شود که پزشک به طور مفصل درباره ی تمام این ها با شما صحبت می کند.
ورزش درمانی برای سیاتیک
در واقع می توان گفت که سیاتیک یک اصطلاح برای درد پا، سوزن سوزن شدن و یا بی حسی در نقاط مختلف است؛ ریشه ی این بیماری وارد شدن آسیب به ریشه های عصبی سیاتیک است که در ستون فقرات کمر قرار دارد و درد زیادی را ایجاد می کند؛ افرادی که درد کم تری دارند می توانند با مصرف دارو های ضد التهاب و حرکات بیشتر درد خود را کم کنند اما اگر زمان و هم چنین شدت بیماری بیش تر شود درمان کمی متفاوت تر می شود. ما در این بخش تعدادی ورزش برای درمان سیاتیک را برای شما توضیح می دهیم.
- کشش زانو تا سینه: برای انجام این تمرین باید روی فرش و یا تشک دراز بکشید و بالشتکی کوچک را زیر سر خود بگذارید زانو های خود را خم کنید و پاهایتان را به اندازه باسن باز کنید، بالا تنه خود را نگه دارید و چانه خود را روی قفسه سینه بگذارید. در مرحله ی بعد زانو سمت راست را به سمت سینه خم کنید و سپس آن را با دو دست خود بگیرید و تا ۳۰ ثانیه در این وضعیت بمانید و بار دیگر به سراغ زانوی سمت چپ بروید و این تمرینات را ۳ بار انجام دهید.
- خم شدن به پشت: برای انجام این تمرین ابتدا باید روی شکم دراز بکشید و آرنج های خود را کنار پهلو های خود بگذارید و گردن خود را صاف نگه دارید به گونه ای که نگاهتان رو به زمین باشد و بعد از آن گردن را صاف نگه دارید و بالا تنه خود را عقب بکشید و به پشت خود قوس دهید و حدود ۱۰ ثانیه در همین حالت بمانید و این کار را ۸ تا ۱۰ بار انجام دهید.
ورزش برای جا انداختن دنبالچه
باید خدمتتان عرض کنیم که این درد بیش تر در انتهای ستون فقرات است که بین پاها و استخوان خارجی پخش می شود. این بیماری بیش تر در زنان دیده می شود و عواملی هم چون زمین خوردن و یا ضربه ناشی از لگد موجب بروز آن می شود، البته زایمان طبیعی و شکسته شدن دنبالچه نیز در نمایان شدن آن بی تاثیر نیست. معمولا پزشک با توجه به شرایط علاوه بر جا انداختن دنبالچه با ورزش بالشتک های حلقوی برای کم کردن درد فرد تجویز می کند. معمولا مواردی هم چون ماساژ های خود بیمار بعد از دیدن آموزش های لازم، استفاده از تیوب، ورزش های مناسب، جا انداختن و تزریق راه حل های رفع این مشکل هستند و اگر وضع خیلی خراب تر شود پزشک مجبور به جراحی می شود.
- اسکات بدون وزنه می تواند موجب تقویت برخی عضلات شود و عملکرد آن ها را بهبود بخشد سعی کنید این کار را چندین بار انجام دهید تا نتیجه بخش باشد.
- تمرینات شکمی نیز برای حل این مشکل بی تاثیر نیستند؛ شما با این تمرینات می توانید عضلات شکم خود را منقبض کنید. در این تمرین باید زانو های خود را خم کنید تا عضلات شکم منقبض شوند و سپس آن ها را آزاد کنید.
- تمرینات کششی نیز مفید هستند. برای این حرکت باید دمر بخوابید و آرام سر و سینه ی خود را بلند کنید و چند ثانیه در این حالت بمانید و این حرکات را چندین بار تکرار کنید.
ورزش درمانی برای پای پرانتزی
درمان پای پرانتزی یکی از بزرگ ترین معضلات در پا است که اصلا هم فرقی نمی کند که اندازه ی آن چه قدر باشد. متاسفانه دلایل زیادی برای به وجود آمدن پای پرانتزی وجود دارد. عواملی مثل نحوه ی قرار گیری جنین در رحم مادر، مشکلات تغذیه، وراثت، کمبود ویتامین دی و یا حتی شکستگی موجب بروز این مشکل می شوند . ورزش درمانی پای پرانتزی این گونه است که بیش تر تمرکز روی تقویت زانو و بهتر کردن قدرت عضلانی مثل عضلات همسترینگ، چهار سر ران، ساق پا و عضلات سرینی است. برای حل این مشکل ابتدا باید به پزشک مراجعه کنید و اگر پزشک ورزش خاصی را به شما پیشنهاد کرد دیگر تمرینات خود را کنار بگذارید و آن را تکرار کنید اما عموما این حرکات شامل موارد زیر هستند.
- اسکات؛ اسکات می تواند نقش مهمی در تقویت عضلات ذکر شده داشته باشد. اگر در این کار آماتور هستید می توانید از یک صندلی کمک بگیرید و روی آن بنشینید و سپس از روی آن بلند شوید و سر پا بایستید. برای راحت تر کردن کار خود می توانید از صندلی بلند استفاده کنید.
- لانژ: حرکات لانژ می تواند به طور چشم گیری عضلات زانو را تقویت کند؛ علاوه بر آن می توانید با تمرینات لانژ لگن و ران خود را تقویت کنید. برای انجام آن باید بایستید و پا های خود را به اندازه شانه های خود باز کنید و باسن خود را پایین بیاورید و زانو ها را خم کنید اما این زانو ها نباید از انگشت های پایتان جلوتر بروند.
- بالا بردن پا از پهلو: این تمرین عضله های چهار سر ران و داخل ران را تقویت می کند؛ برای این تمرین باید پای خود را خم کنید و پای خود را بالا ببرید و آن را تا شانه ببرید و سپس پای خود را عوض کنید.
- کشش های قوس کوتاه: در این تمرین به یک توپ نیاز دارید؛ روی زمین دراز بکشید و توپ را زیر پای خود بگذارید و پای خود را صاف کنید و مقداری صبر کنید و این کار را برای پای دیگر انجام دهید.
- و غیره
ورزش درمانی برای اسکولیوز
برای رفع این مشکل تمرینات زیادی وجود دارد که ما به خاطر کمبود وقت تنها می توانیم به تعدادی از آن ها بپردازیم. برای این ورزش باید ابتدا وضعیت بیمار بررسی شود. اگر از بیماری اسکولیوز رنج می برید می توانید با کمک این تمرینات و تمرکز بر روی تنفس خود ظرفیت ریه های خود را بالا ببرید زیرا بالا رفتن ظرفیت ریه می تواند موجب فشار به قوس اسکولیوز شود در نتیجه نه تنها از پیشرفت این بیماری جلوگیری می شود بلکه بیماری نیز بهتر می شود.
- روی شکم دراز بکشید و از فردی درخواست کنید که باسن و کمر شما را نگه دارد و شما نیز دست هایتان را پشت سرتان نگه دارید و تنه به سمت برجسته پشت بکشید.
- به حالت سجده بمانید و به سمت جلو خم شوید و دست های خود را به جلو بکشید و کف دست های خود را روی زمین نگه دارید.
- روی تخت به پهلو دراز بکشید و از فردی بخواهید که باسنتان را نگه دارد و دستتان را به زمین نزدیک کنید، بهتر است که یک حوله زیر قسمت پشتی خود قرار دهید.
- با فاصله ی ۱۵ سانتی متری از دیوار بمانید و دست های خود را بالای سر نگه دارید و به طرف بالا بکشید و پاهای خود را نیز به زمین فشار دهید.
- و غیره
ورزش درمانی برای زانو
معمولا از ورزش درمانی برای پارگی مینیکس زانو بسیار مفید است. تمریناتی که پزشک برای شما یادداشت می کند و یا این که به شما کمک می کند آن ها را انجام دهید قطعا کمک شایانی به کاهش درد شما و هم چنین کم کردن التهاب زانوی شما می کند. شما می توانید از متخصص زانو در تهران و یا مربی خود بخواهید این تمرینات را به شما آموزش دهد.
- بالا بردن پا در حالت خوابیده
- پا به پهلو
- خم کردن زانو در وضعیت خوابیده روی شکم
- پرس زانو
- بالا بردن پاشنه پا
ورزش درمانی برای دیسک کمر
انجام صحیح ورزش درمانی برای درمان کمر درد می تواند نقش مهمی در بهبود شما داشته باشد. اگر از ورزش درمانی برای پارگی دیسک کمر خود استفاده می کنید بهتر است تمام تمرینات را زیر نظر فیزیوتراپیست خود انجام دهید زیرا که ممکن است تمرینات برای هر فردی با دیگری متفاوت باشد پس حتما برای انجام این نوع درمان به یک کلینیک ورزش درمانی معتبر مراجعه کنید.
شاید برایتان سوال باشد که این ورزش ها چه بیماری ها و مشکلاتی را درمان میکند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم این ورزش ها معمولاً برای درمان دیسک کمر به کار میروند، از این رو به آنها ورزش های درمانی دیسک کمر گفته میشود، اما علاوه بر دیسک کمر، میتواند در بهبود بیماریهایی مانند: سیاتیک، رگبهرگ شدن کمر، خشکی و گرفتگی عضلات کمر، دیسک کمر، تنگی کانال نخاعی، ساییدگی مهره کمر، آرتروز ستون فقرات، گودی کمر و قوز پشت یا کمر نیز کمک کننده باشد.
ورزش درمانی برای رفع مشکلات گردن
حرکات ورزشی گردن برای کلیه دردهای گردنی مفید است. برای درمان آرتروز گردن گرفته تا درمان فتق دیسکهای بین مهرهای گردن، اسپاسم عضلانی گردن و کشیدگی عضلات تجویز میشود. رایج ترین تمرینات برای ناحیه گردن تلفیقی از حرکات کششی، تقویتی و هوازی است با در نظر گرفتن نقاط ماشهای است.
توانبخشی شانه با ورزش درمانی
مؤثرترین روش درمانی برای بهبود و درمان مشکلات مربوط به قسمت شانه، توانبخشی عضلات و ایجاد هماهنگی بین آنهاست. انجام منظم تمرینات توانبخشی شانه، به طور قطع میتواند برای درمان دردهای مرتبط با شانه و کمر مؤثر باشد.
نوع تمریناتی که برای بهبود درد بیمار در نظر گرفته میشود، به نوع آسیبدیدگی بستگی کامل دارد. شایعترین دردهایی که با ورزش درمانی میتواند بهبود پیدا کند، در رفتگی شانه، آرتروز شانه، شانه منجمد، پارگی و التهاب تاندون شانه هستند.
توانبخشی آرنج با ورزش درمانی
دردهایی که در ناحیه آرنج به وجود میآیند، معمولاً مربوط به آسیبهای ورزشی از جمله تنیس و گلف هستند. به همین دلیل به تمرینات ورزشی آرنج تنیس بازان و آرنج گلف بازان مشهور شدهاند. حرکاتی که برای تقویت توان کششی، انعطاف پذیری عضلات، بهبود استقامت و قدرت مفاصل این ناحیه هستند.
هدف از انجام این تمرینات ورزشی، تقویت آمادگی جسمانی در ناحیه آرنج و رسیدن به وضعیت قبل از آسیبدیدگی است. برای این هدف، تنظیم یک برنامه تمرینات منظم توانبخشی برای بهبود مفاصل و جلوگیری از آسیب مجدد بسیار میتواند کارآمد باشد.
تقویت مچ پا با تمرینات ورزشی
تمرینات توانبخشی مچ پا با هدف بازیابی توان حرکتی این مفصل بدون احساس درد انجام میشود. علاوه بر این، تمرینات مذکور باید بتواند تقویت عضلات اطراف مچ پا را به دنبال داشته باشد. چراکه تعدادی از مراجعه کنندگان برای دریافت برنامه تمرینات ورزشی مچ پا، ورزشکارانی هستند که هدفشان تقویت مچ پا برای شرکت مسابقات است.
ورزش درمانی و بیماریهای سیستم عصبی
آزمایشاتی که روی بیماران مختلف انجام شده، نشان میدهد که تمرینات ورزشی ایروبیک و مبتنی بر یادگیری، میتوانند برای درمان بیماریهای سیستم عصبی مؤثر باشند. به نظر میرسد این ورزشها اثرات عمیقی بر سیستم عصبی افرادی که دچار سکته مغزی یا پارکینسون شدهاند، دارد. برنامههای توانبخشی که برای این موارد در نظر گرفته میشود، شامل کار کردن با یک تیم درمانی شامل فیزیوتراپ، متخصص کمر و متخصص ستون و فقرات است. تیم درمانی احتمالاً ترکیبی از تمرینهای مختلف و سایر تکنیکها را برای کمک به بازیابی عضلات شما توصیه میکند.
جمع بندی و سخن پایانی
ورزش درمانی یکی از درمانهایی است که با تشخیص پزشک برای درمان بیماریهای مفصلی تجویز میشود. به یاد داشته باشید که تجویز ورزش در بیماریهای مفصلی یا برخی مشکلات عضلانی، درست مثل تجویز دارو در بیماریهای دیگر است.
نوع و میزان ورزشی که باید انجام شود و همچنین شدت و ملایمت آن توسط پزشک و پس از بررسی دقیق وضعیت بیمار و نوع آسیب دیدگی او مشخص میشود. لازم به ذکر است که انجام برخی تمرینها در یک بیماری منجر به بهبود و کاهش درد میشود درحالی که همان حرکات برای یک بیماری دیگر ممنوع است.
پس لازم است برای حصول نتیجه مطلوب حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید. فراموش نکنید که برنامه درمانی یک بیمار مختص اوست و بر اساس شرایط خود او طراحی شده است. بنابراین دادن یک نسخه کلی به بیماران برای انجام تمرینات ورزشی، صحیح نیست.