فلج عصب صورت (فلج بل ) شکلی از فلج موقت صورتاست که می تواند بر عملکرد روزانه، ارتباط با دیگران،عزت نفس و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. زمانی اتفاقمی افتد که عصب کنترل کننده حرکت در یک طرف صورتملتهب می شود. فلج بل معمولاً با احساس ضعف ناگهانییا فلج در یک طرف صورت شروع می شود.
احتیاط: این علائم همچنین می تواند نشان دهنده یکبیماری شدید مانند سکته باشد. اگر هر نوع ضعف درصورت را تجربه کردید، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکیباشید. اگر ضعف با موارد زیر همراه باشد با پزشکتماس بگیرید:
• درد در گوش، گونه یا دندان.
• از دست دادن حس صورت.
•گیجی.
• ضعف بازوها یا پاها.
• تغییر بینایی.
•تب.
• سردرد
فلج عصب صورت(فلج بل )چیست؟
فلج بل شکلی از فلج موقت صورت است که می تواند برعملکرد روزانه، ارتباط با دیگران، عزت نفس و کیفیتزندگی فرد تأثیر بگذارد. زمانی اتفاق میافتد که عصبکنترل کننده حرکت در یک طرف صورت دچار مشکلمیشود
این عارضه اغلب به طور ناگهانی رخ می دهد و باعثدرجات مختلفی از ضعف صورت می شود، اما عموما بهطور طبیعی شروع به بهبود می کند.
در 70٪ موارد، بیماران مبتلا به فلج کامل صورت و 94٪ بیماران مبتلا به فلج نسبی در عرض 6 ماه بهبود مییابند. با این حال، 30 درصد از بیماران مبتلا به فلج کامل صورت، به طور کامل بهبود نمی یابند.
اگرچه علت فلج بل نامشخص است، تصور می شود کهبرخی از موارد ممکن است توسط ویروس هرپس ایجادشود. سایر عوامل خطر عبارتند از: بارداری، چاقی، فشارخون بالا و مزمن، دیابت شیرین، عفونت های دستگاهتنفسی فوقانی و پره اکلامپسی شدید (عارضه بارداری).
ضعف یا فلج صورت ممکن است ناشی از چندین بیماریدیگر از جمله ضربه، یک بیماری مادرزادی (در بدو تولد)،جراحی یا تومور باشد.
چه حسی دارد؟
فلج بل معمولاً با ضعف ناگهانی در یک طرف صورت یااحساس ناگهانی این که نمی توانید یک طرف صورت خودرا حرکت دهید شروع می شود.
فلج بل می تواند به سرعت بدتر شود. علائم دیگر ممکناست شامل موارد زیر باشد:
• ناتوانی در بستن چشم در سمت آسیب دیده
• افتادگی ابرو در سمت آسیب دیده (در عرض چندساعت تا یک شب)
• کاهش اشک یا خشکی در چشم آسیب دیده
• درد داخل یا پشت گوش در سمت آسیب دیده
• حساسیت به صدا
• آبریزش آب دهان
• از دست دادن حس چشایی
• مشکل در صحبت کردن به دلیل ضعف در اطراف دهان
چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص فلج بل اغلب شامل مشاهده حرکات صورتمانند پلک زدن، بالا بردن ابرو، لبخند زدن و اخم کردن وسایر حرکات است.
پزشک علاوه بر معاینه ممکن است تصویربرداری رزونانسمغناطیسی (MRI) را برای یک فرد مبتلا به ضعف یا فلجصورت توصیه کند تا شرایط جدیتری مانند تومور یاسکته مغزی را رد کند. هنگامی که آزمایش ، سایر شرایطاحتمالی را رد کرد، پزشک احتمالاً فلج بل را تشخیصمیدهد و درمان را توسط فیزیوتراپ توصیه میکند.
افراد مبتلا به فلج بل اغلب یک دوره داروی استروئیدیبرای کاهش تورم اطراف عصب کنترل کننده حرکتصورت، دریافت می کنند. در برخی موارد، به افراد یکداروی ضد ویروسی نیز داده می شود. معمولا پزشکبیمار رابرای فیزیوتراپی ارجاع می دهد.
چگونه یک فیزیوتراپیست می تواند کمک کند؟
در چند روز اول تا یک هفته پس از شروع علائم،فیزیوتراپیست وضعیت شما را ارزیابی می کند، از جمله:
• تاریخچه پزشکی بیمار را مرور می کند و در مورد هرگونه جراحی یا شرایط سلامت قبلی صحبت می کند.
• بررسی می کند که علائم فعلی بیمار چه زمانی شروعشده اند و چه چیزی آنها را بدتر یا بهتر می کند
• یک معاینه فیزیکی با تمرکز بر شناسایی الگوهایضعف ناشی از فلج بل انجام می دهد:
. حرکات صورت ابرو
. بسته شدن چشم
. قابلیت استفاده از گونه در لبخند زدن
. قابلیت استفاده از لب ها
. قابلیت مکیدن
. بالا بردن لب بالا
. بالا بردن یا پایین آوردن لب پایین
فیزیوتراپ بلافاصله این کار را انجام خواهد داد
• به بیمار در مورد نحوه محافظت از صورت و چشم خودآموزش می دهد
• به بیمار نشان می دهد که چگونه عملکردهای زندگیروزمره خود را در زمانی که فلج صورت دارد ،مدیریت کند
• مسیر مورد انتظار بهبودی را توضیح می دهد، تا بیمارباعلائم و نشانه های بهبودی آشنا شود.
• پیشرفت بیمار را ارزیابی می کند، و تعیین می کند کهآیا در صورت عدم پیشرفت،بیمار نیازبه ارجاع بهمتخصص دارد یا خیر.
اولین اولویت این است که از چشم بیمار محافظت شود. ناتوانی در بستن کامل و سریع چشم، چشم را در برابرآسیب ناشی از خشکی و ذرات، آسیب پذیر می کند. اجسام خارجی می توانند قرنیه را خراش دهند .( قسمتجلویی شفاف چشم که عنبیه، مردمک و محفظه جلویچشم را می پوشاند) و می تواند برای همیشه به بیناییبیمار آسیب برساند. فیزیوتراپ بلافاصله به بیمار نشانمی دهد که چگونه از چشم خود محافظت کند، مانند:
• استفاده از چشم بندهای مخصوص
• تنظیم یک برنامه منظم برای استفاده ازاشک مصنوعی چشم
بستن با احتیاط چشم با انگشتان
اگر حرکات جزئی صورت وجود دارد، درمانگر چند تمرینکلی صورت را آموزش می دهد که باید در خانه انجامشود. این تمرینات به بیمار کمک می کند تا حرکت دادنسمت ضعیف صورت خود را یاد بگیرد و به بیمار کمک میکند از هر دو طرف صورت خود با هم استفاده کند. یکیاز تمرینها، دمیدن ملایم لبها است.
در دوران بازتوانی
فیزیوتراپ به بیمار کمک می کند تا الگوی سالم حرکاتیرا که برای حالات و عملکرد صورت به آن نیاز دارد، بهدست آورد. بازتوانی می تواند چالش برانگیز باشد زیرا:
• به طور معمول، توانایی ایجاد حالات صورت و بسیاریاز حرکات صورت “خودکار” است؛ یعنی شما با اینتوانایی متولد شده اید و هرگز قبلاً مجبور به فکر کردن بهآن نیستید.
• برخلاف سایر ماهیچه های بدن، عضلات صورتحسگرهایی ندارند که تمام جزئیات لازم را در مورد نحوهحرکت به مغز بگویند.
فیزیوتراپیست در طول این زمان چالش برانگیز مربیبیمار خواهد بود و بیمار را از طریق تمرینات ویژه ای کهبرای کمک به یادگیری مجدد حرکات صورت ،بر اساسمشکلات حرکتی خاص بیمار طراحی شده اند، راهنماییمی کند. تمرینات ممکن است در طول دوره بهبودی تغییرکند:
تمرینات شروع. در مراحل اولیه، زمانی که ممکن استدر ایجاد هر حرکت صورت مشکل وجودداشته باشد،درمانگر تمریناتی را به بیمار آموزش می دهد که باعثحرکت صورت می شود. درمانگر به بیمار نشان میدهد کهچگونه صورت خود را قرار دهد تا حرکت را آسانتر کند ( دامنه حرکتی کمکی) یا چگونه ماهیچههای صورت را برایانجام کاری که میخواهد انجام دهد، تحریک کند.
تمرینات تسهیل.هنگامی که بیمار بتواند حرکتعضلات صورت را شروع کند، درمانگر تمریناتی را برایافزایش فعالیت عضلات، تقویت ماهیچه ها و بهبودتوانایی در استفاده از عضلات برای مدت طولانی (تسهیلفعالیت ماهیچه ای) طراحی خواهد کرد. .
تمرینات کنترل حرکت درمانگر تمریناتی را طراحیخواهد کرد که:
• هماهنگی عضلات صورت را بهبود ببخشد
• حرکات صورت بیماررا برای عملکردهای خاص، مانندصحبت کردن یا بستن چشم، اصلاح کند
• حرکات را برای حالات صورت، مانند لبخند زدن، اصلاحکند
• الگوهای غیر طبیعی حرکت صورت را که می تواند درطول بهبودی رخ دهد، اصلاح کند
برای کار بر روی هماهنگ کردن عضلات صورت، ابتداباید سطح کافی از فعال شدن عضلات صورت را وجودداشته باشد. درمانگر تعیین خواهد کرد که چه زمانیبیمار آماده است.
آرامش. در طول بهبودی، ممکن است بیمار دچار اسپاسمیا پرش صورت شود. فیزیوتراپ تمریناتی را برای کاهشاین فعالیت عضلانی ناخواسته طراحی خواهد کرد. درمانگر به بیمار یاد می دهد که چگونه وچه زمانی عضلهصورت را فعال کند و چه زمانی عضله را استراحت بدهد. با یادگیری انقباض عضله صورت و سپس توقف آن، بیمار می تواند عضلات صورت خود را به دلخواه شل کند وانقباض و اسپاسم را کاهش دهد.
بعد از بازتوانی
برخی از افراد ممکن است پس از یک دوره بهبود درحرکات صورت، در حرکت دادن صورت خود با مشکلبیشتری مواجه شوند، که می تواند آنها را نگران کند کهفلج صورت در حال بازگشت است. با این حال، عود فلجصورت از نوع فلج بل غیر معمول است.
مشکل جدید در حرکت دادن صورت به احتمال زیاد نتیجهافزایش قدرت عضلات صورت بدون بهبود تواناییهماهنگی و کنترل حرکت است. برای اینکه این اتفاقنیفتد، فیزیوتراپ به بیمار نشان میدهد که از چه حرکاتیدر طول بهبودی باید اجتناب شود. به عنوان مثال، مواردزیر ممکن است منجر به الگوهای غیر طبیعی استفاده ازعضلات صورت شود:
• تلاش برای انجام بیشترین حرکت صورت یا انقباضماهیچه ای که بیمار می تواند، مانند لبخند زدن تا جاییکه می تواند
• آدامس جویدن با نیروی زیاد
• بادکنک را با تمام تلاش خود برای به کار انداختنعضلات صورت فوت کند.
درمانگر شما را راهنمایی می کند تا از صورت خود تا حدامکان به طور طبیعی استفاده کنید، بدون اینکه سعیکنید حالات صورت را محدود کنید.
